గీతాచరణం

కర్మ యోగాన్ని ఏ మోతాదు లో సాధన చేసినా కూడా ఫలితాలను ఇస్తుందని, ఈ ధర్మం (క్రమశిక్షణ) మహా భయాల నుండి మనలను రక్షిస్తుందని శ్రీకృష్ణుడు హామీ ఇచ్చాడు (2.40). సాంఖ్య యోగం స్వచ్ఛమైన అవగాహన అయితే, కర్మ యోగంలో ప్రయత్నం చేయవలసి ఉంటుందని గమనించాలి. తమ ఆధ్యాత్మిక యాత్రను ఇప్పుడే ప్రారంభించిన వారికి, ఈ ప్రయత్నాన్ని కఠినంగా భావించే సాధకులకు ఇది శ్రీకృష్ణ భగవానుడు ఇచ్చిన ఖచ్చితమైన హామీ. మన కష్టాన్ని అర్థం చేసుకున్న శ్రీకృష్ణుడు ఒక చిన్న ప్రయత్నం కూడా అద్భుతమైన ఫలితాలను ఇవ్వగలదని హామీ ఇచ్చారు. నిష్కామ కర్మ (ప్రేరణలేని చర్య) ద్వారా సమానత్వ మార్గాన్ని అనుసరించమని ఆయన మనల్ని ప్రేరేపిస్తారు. ఒక మార్గం ఏమిటంటే, శ్రీకృష్ణుడు చెప్పినదానిపై శ్రద్ధ కలిగి ఉండడం; కర్మ యోగంపై ఆయన బోధనను ఆచరించడం. మన అనుభవాలను కర్మ యోగమనే దృష్టితో చూడడం అభ్యసించినప్పుడు, మన అనుభూతులు మరింత లోతుకు వెళుతూ చివరకు మన అంతరంగాన్ని చేరుకుంటాయి. ప్రత్యామ్నాయ మార్గం ఏమిటంటే మన భయాలను అర్థం చేసుకోవడం; కర్మ యోగ సాధన వాటిని ఎలా తొలగించగలదో తెలుసుకోవడం. మన అంతర్గత అంచనాలకు, వాస్తవ ప్రపంచానికి పొంతన కుదరకపోవడమే భయానికి మూలం. కర్

సాంఖ్యం (అవగాహన) (2.11-2.38) ను గురించి వివరించాక శ్రీకృష్ణుడు కర్మయోగం గురించి వివరించనారంభించారు (2.39). దీన్ని ఆచరించడం ద్వారా మనము కర్మబంధాల నుండి విముక్తి పొందవచ్చు. సాంఖ్య యోగాన్ని గురించి వ్యాఖ్యానించేటప్పుడు శ్రీకృష్ణుడు తను ఒక నాశనము లేని చైతన్యమని విశదీకరిస్తారు. ఈ శ్లోకం తో శ్రీకృష్ణుడు కర్మ యోగం ద్వారా అదే విషయాన్ని వివరించడం మొదలుపెడతారు. కాబట్టి కర్మబంధనాలను, యోగాన్ని ఈ సందర్భంగా అర్థం చేసుకోవాల్సి ఉంది. యోగం అంటే కలయిక. దీనిని అనేక సందర్భాల్లో ఉపయోగిస్తారు. విజయం లేక అపజయంతో సంగం లేని సమభావాన్ని శ్రీకృష్ణుడు యోగం అంటారు (2.48). సుఖదుఃఖాల పట్ల, గెలుపు ఓటములపట్ల, లాభనష్టాల పట్ల, సమభావాన్ని కొనసాగించమని (2.38) శ్రీకృష్ణుడు అంతకుముందే బోధించియున్నారు. 'కర్మ బంధం', మనం చేస్తున్న కర్మల వలన గాని, అకర్మల ద్వారా గాని, మన లోపల నుండి లేక వెలుపలి నుండి వచ్చే ప్రతిస్పందనల వలన గాని మనకు కలిగే ఆనందకరమైన లేక బాధాకరమైన ముద్రలు లేక గాయపు మచ్చలని సూచిస్తుంది. సాంకేతికంగా వీటినే నాడీ నమూనాలు లేక న్యూరాన్ల పొందిక (neural patterns) అనవచ్చు. ఈ పొందికలు అపస్మారక స్థాయి ల

భగవద్గీత సారాన్నంతా 2.38 వ శ్లోకం సంగ్రహిస్తుంది. సుఖం దుఃఖం; లాభం నష్టం; జయ అపజయాలను సమానంగా భావించినప్పుడు యుద్ధం చేసినా పాపం అంటదని శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడితో చెబుతారు. ఈ సమత్వాన్ని యుద్ధ సందర్భాలలోనే కాక ఇతర కర్మల విషయంలో కూడా అన్వయించుకోవచ్చు. మన కర్మలన్నీ ప్రేరేపితమైనవని, ఈ ప్రేరణ కర్మను అపవిత్రం లేదా పాపమయం చేస్తుందని ఈ శ్లోకం చెబుతుంది. కానీ మనం సుఖం, లాభం, విజయం, వంటి వాటి నుండి ప్రేరణ పొందకుండా కర్మను చేయడం ఎలాగో మనకు తెలీదు. అలాగే మనం చేసే కర్మలు దుఃఖం, నష్టం లేక అపజయాన్ని తప్పించుకోవడానికి చేసేవే. సాంఖ్య, కర్మయోగాల దృక్కోణం నుండి గమనిస్తే ప్రతి కర్మను మూడు భాగాలుగా విభజించవచ్చు; కర్త, కర్మ, కర్మఫలం. శ్రీకృష్ణుడు కర్మఫలాన్ని సుఖం-దుఃఖం, లాభం-నష్టం, విజయం-అపజయం గా విభజించారు. సంతులనం సాధించడానికి ఈ మూడింటిని వేరు చేయాలని శ్రీకృష్ణుడు ఉపదేశిస్తున్నారు. దీనికి ఒక మార్గం తానే కర్త అన్న భావనను విడనాడి తను కేవలం సాక్షిని మాత్రమే అన్న అవగాహన కల్పించుకోవడం. జీవితమనే జగన్నాటకంలో మనం పోషించే పాత్ర గణనీయం కాదన్న అవగాహన కలగాలి. మరొక మార్గం కర్మఫలాలపై మనకు ఎటువంటి హక్కు లేద

శ్రీకృష్ణుడు స్వధర్మాన్ని గురించి (2.31-2.37), పర ధర్మాన్ని గురించి (3.35) వివరించి, చివరికి అన్ని ధర్మాలను విడనాడి (18.66) పరమాత్మతో ఐక్యమవమని ఉపదేశిస్తున్నారు. అర్జునుడి విషాదం యుద్ధంలో పోరాడి తన సోదరులను చంపితే తన ప్రతిష్ట దెబ్బ తింటుందన్న అహం నుండి పుట్టిన భయం వల్ల జనించింది. యుద్ధాన్ని వదిలి వెళ్ళినా కూడా అతని ప్రతిష్ట దెబ్బతింటుందని ఎందుకంటే యుద్ధం అతని స్వధర్మమని శ్రీకృష్ణుడు అతనికి చెబుతారు (2.34-2.36). లోకమంతా అర్జునుడు యుద్ధం చేయడానికి భయపడ్డాడని అనుకుంటుంది. ఒక క్షత్రియుడికి యుద్ధానికి భయపడ్డాడన్న అపకీర్తి మరణము కంటేను బాధాకరమైనది అని వివరిస్తారు. స్వధర్మం లోపాలతో కూడుకున్నది, లాభాన్ని కలిగించనిది అయినా కూడా పరధర్మం కంటే మెరుగైనది, స్వధర్మ మార్గంలో మరణించుట శ్రేయస్కరము. పరధర్మాచరణము భయావహము (3.35) అని శ్రీకృష్ణుడు బోధిస్తారు. మనం విజయవంతమైన వ్యక్తులను చూసినప్పుడు మన బాహ్య ఇంద్రియాలకు పరధర్మం చాలా సులువుగా కనిపిస్తుంది. కాని స్వధర్మానికి క్రమశిక్షణ, కృషి అవసరం. దాన్ని నెమ్మదిగా మనలో నుండి వెలికి తీయాలి. సాధారణంగా మనం పుట్టిన ప్రతిష్టాత్మకమైన స్థలం/ కుటుంబం, ప

కృష్ణుడి స్వధర్మాన్ని గురించి అర్జునుడికి వివరిస్తూ (2.312.37), ఇటువంటి అయాచిత యుద్ధం స్వర్గానికి ద్వారాలను తెరుస్తుందని (2.32), దీని నుంచి పారిపోవడం వల్ల స్వధర్మం, కీర్తి నశించి పాపం కలుగుతుందని చెబుతారు (2.33). యుద్ధ క్షేత్రంలో అర్జునుడికి ఇవ్వబడిన ఈ సలహాలు నిర్దిష్ట సందర్భాలకు పరిమితమని అర్థం చేసుకోవాలి. నిజానికి, శ్రీకృష్ణుడు ఒకరి స్వధర్మంతో సామరస్యం, సమన్వయం గురించి మాట్లాడుతున్నారు కానీ యుద్ధం గురించి కాదు. శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడు యొక్క ఆలోచనలు, మాటలు, చర్యల మధ్య పొంతన లేకపోవడం గమనిస్తారు. వాటన్నిటిని సమన్వయ పరచడానికి ఆయన అర్జునుడికి దారి చూపే ప్రయత్నం చేస్తారు. అర్జునునికి అతని స్వధర్మం ప్రకారం యుద్ధం చేయడమే సమన్వయం; యుద్ధాన్ని నివారించడం వైరుధ్యం.  చిన్న ఎలక్ట్రాన్లు', 'ప్రోటాన్లు', ' న్యూట్రాన్లు' నుంచి పెద్ద పెద్ద నక్షత్ర మండలాలు, గ్రహాలు, నక్షత్రాల వరకు అన్నీ సామరస్యంతో ఉంటాయి. అందుకే సామరస్యమే ఈ సృష్టిని పరిపాలిస్తుంది. ఒక రేడియో, రేడియో స్టేషన్ సామరస్యంతో (tune) ఉన్నప్పుడు మనం మనకు నచ్చిన సంగీతాన్ని ఆస్వాదించగలుగుతాము. సామరస్యానికి మానవ దే

శ్రీకృష్ణుడు స్వధర్మాన్ని గురించి వివరించి (2.31-2.37), ఒక క్షత్రియునిగా అది అతని స్వధర్మం కనుక అర్జునుడు యుద్ధం చేసేందుకు సంకోచించకూడదని (2.31) చెబుతారు. శాశ్వతమైనది, అవ్యక్తమైనది, అన్నిటా వ్యాపించినది అయిన దాన్ని గురించి చెబుతూ శ్రీకృష్ణుడు భగవద్గీతను ప్రారంభిస్తారు. దానిని సులభంగా అర్థం చేసుకునేందుకు ఆత్మ అంటారు. ఆ తర్వాత ఆయన స్వధర్మాన్ని గురించి మాట్లాడతారు. ఆఖరికి కర్మ విషయానికి వస్తారు. అంతరాత్మ గురించి మనం తెలుసుకునే ప్రయాణాన్ని మూడు దశలుగా విభజించవచ్చు. మొదటిది మన ప్రస్తుత స్థితి; రెండవది మన స్వధర్మాన్ని తెలుసుకోవడం; మూడవది అంతరాత్మను చేరుకోవడం. నిజానికి మన ప్రస్తుత స్థితి మన స్వధర్మం, అనుభవాలు, జ్ఞానం, జ్ఞాపకాలు, ఊహలతో కలిసిన చంచలమైన మనస్సు యొక్క సమ్మేళనం. మానసిక భారాలనుంచి మనల్ని మనం విడిపించుకున్నప్పుడు స్వధర్మము నెమ్మదిగా స్పష్టమవుతుంది. క్షత్రియ అన్న పదంలో 'క్షత్' అంటే 'గాయము' 'త్రయ' అంటే 'రక్షణ ఇవ్వడం'. గాయాల నుంచి మనకు రక్షణనిచ్చేవాడే క్షత్రియుడు. గర్భంలో ఉన్నప్పటి నుండి పిల్లలు తమ కాళ్ళమీద తాము నిలబడే దాకా సంరక్షించే తల్ల