గీతాచరణం

  “ అదే అర్జునుడు అదే బాణం ”, అన్నది ఒక సామెత. విజయవంతమైన/సమర్ధుడైన వ్యక్తి ఎప్పుడన్నా తన కర్మ క్షేత్రములో విఫలమైనప్పుడు ఆ స్థితిని వివరించడానికి తరచుగా దీన్ని ఉపయోగిస్తారు.       యోధునిగా అర్జునుడు ఎప్పుడూ యుద్ధంలో ఓడిపోలేదు. అతని జీవితపు చరమాంకంలో కొంతమంది కుటుంబ సభ్యులను , బందిపోట్ల సమూహం నుండి రక్షించడానికి చేసిన ఒక చిన్న యుద్ధంలో ఓడిపోయాడు. ఆ స్థితిని తన సోదరుడికి వివరిస్తూ ఇలా అంటాడు , “ ఏమి జరిగిందో నాకు తెలియదు. నేను అదే అర్జునుడిని , ఇవి కురుక్షేత్ర యుద్ధాన్ని గెలిచిన అవే బాణాలు , కానీ ఈసారి నా బాణాలు వాటి లక్ష్యాన్ని ఛేదించలేకపోయాయి లేదా వాటి శక్తిని కోల్పోయాయి. ” అప్పుడు కుటుంబాన్ని కాపాడుకోలేక పారిపోవాల్సి వచ్చిందని ఆయన శోకించాడు.       మనలో ఎవరికైనా ఇలా జరగవచ్చునని జీవిత అనుభవాలు చెబుతున్నాయి. చాలా సార్లు ప్రతిభావంతులైన క్రీడాకారులు కొంతకాలం తమ క్రీడా సామర్థ్యాన్ని ( form) కోల్పోతారు. ఒక నటుడు , గాయకుడు విఫలమవుతారు. ఇది అదృష్టం , చెడు సమయం మొదలైన వాటికి ఆపాదించబడుతుంది కానీ అసలు కారణం ఖచ్చితంగా ఎవరికీ తెలియదు. అనుమానాలు , ఊహాగానాలు తప్ప దీనికి శాస్త్రీయ వివరణ లేదు.

  ప్రస్తుతం మనం కోరుకునే కర్మఫలాలు మనకు మంచివో కాదో అర్థం చేసుకునేంత తెలివితేటలు మనకు సాధారణంగా ఉండవు. విఫలమైన అనుబంధం లాగా , ఒక సమయంలో ఒక జంట కలిసి ఉండాలని కోరుకుంటారు కానీ కొంత సమయం తర్వాత వారు విడిపోవాలనుకుంటారు. వాస్తవానికి , నేడు సమాజం బాగా పశ్చాత్తాపపడానికి కారణం వారు గతంలో తీవ్రంగా కోరుకున్న కర్మఫలాన్ని పొందిన తరువాత , కాలక్రమేణా అలా దక్కించుకున్న కర్మఫలం వినాశకరమైనదిగా మారడం వల్లనే. దీనికి విరుద్ధంగా , మామూలు అనుభవాన్ని బట్టి చూస్తే , గతంలో ఏదో ఒక సమయంలో వారు కోరుకున్న కర్మఫలాన్ని పొందకపోవడమే తమకు జరిగిన గొప్ప మేలని చాలామంది భావిస్తారు.       కాలానుగుణంగా పొందిన ఈ జీవిత అనుభవాలు భగవద్గీతలోని ప్రతిష్టాత్మకమైన 2.47 శ్లోకాన్ని అర్థం చేసుకోవడంలో మనకు సహాయపడతాయి. మనకు కర్మ చేసే అధికారం ఉంది కానీ కర్మఫలంపై అధికారం లేదని శ్రీకృష్ణుడు ఈ శ్లోకం చెప్పారు.       ఈ అనుభవాలను ఈ శ్లోకాన్ని ' ద్వంద్వ ' మార్గం ద్వారా చూడటానికి ఉపయోగించవచ్చు. ప్రపంచం ద్వంద్వమైనది ; ప్రతిదీ దాని వ్యతిరేక అవస్ధలో కూడా ఉంది. ఇదే కర్మఫలానికి కూడా వర్తిస్తుంది.       మొదటి సందర్భంలో ఒక సంతోషం (సుఖం/విజ

  శ్రీకృష్ణుడు ( 2.47) మనకు కర్మ చేసే హక్కు ఉంది. కానీ కర్మఫలం పై అధికారం లేదని అంటారు. మనకు ప్రియమైన వారిలో ఎవరికైనా శస్త్రచికిత్స అవసరమైతే నిజాయితీ గల , సమర్థుడైన సర్జన్ కోసం చూస్తాము. అతని యోగ్యత శస్త్రచికిత్స విజయాన్ని సూచిస్తుంది అతని నిజాయితీ అతను ఎటువంటి అనవసరమైన శస్త్రచికిత్సను చేపట్టకుండా చూసుకుంటుంది. సంక్షిప్తంగా మనము కర్మయోగి అయిన సర్జన్ కోసం వెతుకుతున్నాము. ఈ పరిస్థితిలో ఉన్న రెండు ప్రత్యేకతలు ఈ శ్లోకాన్ని బాగా అర్ధం చేసుకోవడానికి మనకు సహాయపడతాయి.       మనకు సేవచేసే వారందరూ కర్మయోగులుగా ఉండాలని , సర్వోత్తమ ఫలితాలను అందించాలని ఆశిస్తాము. అదే సమత్వ సూత్రాన్ని మనకు అన్వయించుకుంటే మనం కూడా మన దైనందిన జీవితంలో ఇతరులకు సేవ చేస్తూనే కర్మయోగులమై ఉండాలి. మనం కర్మ క్షేత్రములోను , కుటుంబ వ్యవహారాల్లోనూ ఏ బాధ్యత నిర్వహిస్తున్నా కూడా సర్వశ్రేష్ట కృషి చెయ్యాలని ఈ శ్లోకం చెబుతోంది.       శ్రీకృష్ణుడు , కర్మ యోగ సాధనలో వేసే చిన్న చిన్న అడుగులు మనలను సమత్వానికి దగ్గరగా తీసుకువస్తాయని అది మనలో ఆనందాన్ని కలిగిస్తుందని హామీ ఇస్తున్నారు. మనం మళ్లీ కలుసుకునే అవకాశం లేని వారికి మన అత్యుత్తమ

  “ మనకు కర్మ చేసే అధికారం ఉంది కానీ కర్మఫలం పై అధికారం లేదని ”, భగవద్గీతలోని ప్రతిష్టాత్మకమైన శ్లోకం 2.47 ద్వారా శ్రీకృష్ణుడు చెప్పారు. మన కర్మలకు కర్మఫలం ప్రేరణగా ఉండకూడదని , అదే సమయంలో మనం అకర్మ వైపు మొగ్గకూడదని కూడా ఆయన చెప్పారు. జీవితంలోని వివిధ కోణాలను ఈ శ్లోకములో చూస్తాము కనుక ఇది భగవద్గీతలో ఎక్కువగా ప్రస్తావించబడే శ్లోకం.       శ్రీకృష్ణుడు శ్రద్ధ అద్భుతాలు చేయగలదని హామీ ఇస్తారు ( 7.21-7.22). ఈ శ్లోకాన్ని సంగ్రహించడానికి శ్రీకృష్ణుడి మీదే శ్రద్ధ పెట్టి దాని తర్కంలోకి లోతుగా వెళ్లకుండా , దాని వివిధ కోణాలను విశ్లేషించడానికి ప్రయత్నించకుండా ; దానిని అమలు చేయడం ప్రారంభించడమే సులభమైన విధానం. ఈ శ్లోకంలోని శబ్దాల అర్ధాన్ని ఆచరణలోకి తీసుకురావడం ద్వారా కర్మ యోగం యొక్క పరాకాష్టకు మనము చేరుకొనగలము.       మన కర్మల యొక్క కర్మఫలంపై దృష్టి కేంద్రీకరించడం వలన మనం కర్మమీద ధ్యాస/ధ్యానం కోల్పోయేలా చేస్తుంది ; దాని ఫలితంగా కర్మఫలమే తిరస్కరించబడుతుంది. విద్యార్థి చేత పేలవంగా అమలు చేయబడిన కర్మ (అధ్యయనం) ఎప్పటికీ కోరుకున్న కర్మఫలం (పరీక్ష ఫలితాలు) ఇవ్వదు. మనకు ఎదురయ్యే ఏ పరిస్థితిలోనైనా మన వంతు క

  ఒకసారి ఒక మిత్రబృందం ప్రయాణిస్తూ ఒక పెద్ద నదిని దాటాల్సి వచ్చింది. వారొక పడవను తయారుచేసి నదిని దాటారు. ఆ తర్వాత ఆ పెద్ద పడవ తమకు భవిష్యత్తులో ఉపయోగపడుతుందని మిగతా ప్రయాణమంతా దాన్ని మోసుకు వెళ్లాలని అనుకున్నారు. ఇందువల్ల వారి ప్రయాణం నెమ్మదించింది ; ఇబ్బందికరంగా మారింది. ఇక్కడ నది ఒక బాధాకరమైన ధృవం అనుకుంటే పడవ ఆ ధృవాన్ని అధిగమించేందుకు ఉపయోగించే పరికరం. కానీ నది లేనిచోట సాగే ప్రయాణములో ఆ పడవే భారంగా మారుతుంది.       ఇలాగే మన దైనందిన జీవితాల్లో మనం ఎదుర్కొనే అనేక బాధాకరమైన ధృవాల నుంచి మనకు విముక్తి కలిగించే అనేక పరికరాలు , అనుష్ఠానాలు ఉన్నాయి. ఇటువంటి తాత్కాలిక బాధల నుంచి ఉపశమనం పొందడం కోసం వేదాలు అనేక అనుష్ఠానాలను వివరించాయి. ఈనాటికీ ఈ ఆచారాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి ; ఆచరించబడుతున్నాయి. ఆరోగ్యం , వ్యాపారం , పని , కుటుంబ రంగాలలో మనకు ఇబ్బందులు ఎదురైనప్పుడు ఈ అనుష్ఠానాల సహాయం తీసికొనడం తార్కికంగా కనిపిస్తుంది.       వేదాల బాహ్య అర్థాన్ని వివరించడం ద్వారా ఈ జీవితంలో సుఖాన్ని , మరణానంతర స్వర్గాన్ని వాగ్దానం చేసే తెలివితక్కువ వారి మాటలలో చిక్కుకోవద్దని శ్రీకృష్ణుడు ఉపదేశించారు ( 2.42-2.46

  కర్మ యోగంలో బుద్ధి నిశ్చయాత్మకంగా ఉంటుందని అలాలేని వారి బుద్ధి బహు శాఖలుగా (అనేక భేదాలతో) ఉంటుందని శ్రీకృష్ణుడు ( 2.41) చెప్పారు.       శ్రీకృష్ణుడు సమత్వమే యోగమని చెప్పారు ( 2.48 & 2.38). జీవితంలో మనం ఎదుర్కొనే సుఖం-దుఃఖం , గెలుపు-ఓటమి ; లాభం -నష్టం వంటి రెండు ధ్రువాల కలయిక ఇది. కర్మ యోగం ఈ ధ్రువాలను అధిగమించే మార్గం. ఇది చివరికి నిశ్చయాత్మకమైన బుద్దిగా మారుతుంది. మరోవైపు సంతులనం లేని బుద్ధి మన మానసిక ప్రశాంతతకు భంగం కలిగిస్తుంది.       సుఖం , విజయం , లాభం పొందినప్పుడు మనశ్శాంతి దానికదే కలుగుతుందని మనం అనుకుంటాము. కాని శ్రీకృష్ణుడు కర్మ యోగం ద్వారా తీసుకురాబడిన నిశ్చయాత్మక బుద్ధి ద్వంద్వాలను అధిగమించేందుకు సహాయపడి మనకు మనశ్శాంతినిస్తుందని అంటారు.       అస్థిరమైన బుద్ధి వివిధ పరిస్థితులను , ఫలితాలను , వ్యక్తులను భిన్నంగా చూస్తుంది. మన కార్యాలయంలో మనము మన క్రింది ఉద్యోగులకు ఒక కొలమానాన్ని , మన పై అధికారులకి మరొక కొలమానాన్ని వర్తింపజేస్తాము. కుటుంబాల్లో విభిన్నమైన పరిస్థితులను ఎదుర్కొంటూ వివిధ ప్రమాణాలను వర్తింప చేస్తాము. మనకు ఇష్టమైన వారి కోసం ఒక నియమం ఇతరుల కోసం మరొక నియమం